Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách nhận biết các trường hợp, triệu chứng và khắc phục các vấn đề say độ cao khi đi Du lịch ở vùng Himalaya cùng FIT TOUR – Du lịch có Guu.
Cùng Fit Tour giải đáp say độ cao là gì, làm thế nào để khắc phục các triệu chứng Say độ cao khi Du lịch Ladakh, Du lịch Tây Tạng, Du lịch Shangrila, Du lịch Nepal….
Làm quen với khí hậu là một trong những điều quan trọng cần chuẩn bị khi lên kế hoạch cho một chuyến đi đến Himalaya.
Ladakh & Leh và hầu hết các địa điểm ở Ladakh đều nằm trên độ cao 3000m (so với mực nước biển).
Do đó, du khách có thể bị chóng mặt, đau đầu hoặc thậm chí say núi cấp tính (AMS). Vì vậy, thích nghi với điều kiện độ cao trở thành một trong những điều quan trọng nhất cần chuẩn bị trước khi lên kế hoạch cho một chuyến đi.
Phản ứng cao nguyên trong chuyến đi Ladakh hay Tây Tạng là điều khá phổ biến nếu một người bay hoặc lái xe trực tiếp lên độ cao như vậy. Một người phải trải qua những hậu quả khá nặng nề. Với sự gia tăng độ cao, mọi thứ có thể trở nên nghiêm trọng hơn. Do đó, trước khi đặt chân ra khỏi nhà để đến Ladakh, bạn nên biết say độ cao là gì và làm thế nào để cứu mình khỏi chứng bệnh và các phản ứng của nó.
Khám phá thêm Emgazine: Ladakh miền chân trời lang thang.
Say độ cao là gì?
Say độ cao hay còn gọi là say núi cấp tính (tiếng Anh: acute mountain sickness; AMS) là ảnh hưởng bệnh lý của độ cao đối với con người, do tiếp xúc đột ngột với môi trường có áp suất riêng phần của khí oxy thấp ở độ cao lớn; thường là trên 3000 mét so với mực nước biển.
Ở bài viết này, tôi sẽ chia sẻ về các dạng say độ cao phổ biến nhất mà chúng tôi thấy trên các chuyến đi của mình từ Tây Tạng, Ladakh, Nepal, Pakistan và các vùng đất khác trong hành trình khám phá Himalays của mình.
Có 3 cấp độ chính về say là:
- AMS
- HAPE
- HACE
Hãy bắt đầu với triệu chứng nhẹ nhàng nhất và tiến dần đến dạng khó chịu hơn.
Triệu chứng AMS (say núi cấp tính)
AMS rất phổ biến khi bạn đi bộ xuyên rừng trên dãy Himalaya hoặc các nơi có độ cao lớn hơn 2400m (so với mực nước biển). Hầu hết những người đi bộ bị ảnh hưởng bởi AMS đều có các triệu chứng về đường tiêu hóa. Họ thường xuyên đi vào nhà vệ sinh hoặc họ cảm thấy buồn nôn. Đôi khi họ bị nôn mửa. Đặc biệt là vào buổi tối muộn hoặc sau khi đi ngủ.
Phải nói rằng, chúng tôi đã thấy những người đi bộ phải chịu đựng những cơn đau đầu dai dẳng.
Nó tích tụ trong khi đi bộ đường dài. Nó vẫn tồn tại qua buổi chiều và buổi tối. Hầu hết nhầm lẫn nó với tình trạng mất nước. Du khách cảm thấy khó ngủ vào ban đêm.
Đây là tất cả các triệu chứng cổ điển của AMS.
Có nhiều triệu chứng hơn – mệt mỏi, chán ăn, chóng mặt.
Những gì tôi trải nghiệm được là khi bạn ở độ cao lớn, bất kỳ triệu chứng nào bạn gặp phải trước tiên phải được quy cho AMS và sau đó là bất kỳ triệu chứng nào khác.
Nếu các triệu chứng này được điều trị ngay lập tức, AMS có thể được chữa khỏi và người đi bộ có thể tiến xa hơn. Hầu hết những người đi du lịch cùng chúng tôi, những người bị AMS nhẹ đều tiếp tục hoàn thành chuyến đi bộ sau khi dùng thuốc.
Nếu không được điều trị và bỏ qua, AMS nhẹ có thể biến đổi thành những biến chứng nguy hiểm hơn – HAPE hoặc HACE.
Cách phòng tránh say độ cao cấp tính AMS
Các biện pháp phòng ngừa cần thực hiện để vượt qua AMS
Như người ta đã nói, ‘Phòng bệnh hơn chữa bệnh’. Vì vậy, người ta phải tuân theo các bước phòng ngừa nhất định để chiến đấu với AMS.
Top 10 lời khuyên phòng tránh say độ cao:
- Đi khám sức khỏe tổng thể để đảm bảo rằng bạn không có vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe.
- Nếu bạn có vấn đề về huyết áp, hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi lên kế hoạch cho chuyến đi.
- Nghỉ ngơi hợp lý trong ít nhất 48 giờ, đặc biệt ngủ đủ giấc.
- Điểm lại các triệu chứng của bệnh say núi cấp tính (AMS) để bạn có thể nhận biết và điều trị nhanh chóng.
- Uống nước thường xuyên. Bạn cũng có thể trộn nó với chất điện giải và glucose để có thêm năng lượng.
- Tránh đi nhanh, vận động mạnh khi đến Ladakh hoặc vùng có độ cao lớn.
- Đi lên cầu thang từ từ, chú trọng về việc hít thở sâu.
- Tránh uống Cà phê, rượu bia và chất kích thích.
- Tránh ăn quá nhiều và quá no.
- Không nên tắm vào ngày đầu tiên khi đến Ladakh hoặc vùng có độ cao lớn.
- Thiền và Yoga đặc biệt tốt cho việc hít thở và giảm được các triệu chứng say độ cao.
Các khu vực nhạy cảm đối với AMS tại Ladakh:
- Đèo Khardung La, độ cao 5.359 mét (17.852 ft).
- Cao nguyên Changthang, ở độ cao 14.846 ft trên mực nước biển
- Đèo Tanglang La, độ cao 5.328 mét (17.480 ft),
- Hồ Pangong Tso, 4.350 m (14.270 ft).
- Hồ Tso Moriri, ở độ cao 4.522 m (14.836 ft).
Những chứng say độ cao thường mắc phải khi du lịch
Từ tháng 5 đến tháng 10 năm 2018, một cuộc khảo sát đã được thực hiện trên 3278 khách du lịch ở Leh. Trong vòng 3 ngày kể từ lần đầu tiên đến Leh, những người tham gia điền vào bảng câu hỏi dựa trên Hệ thống chấm điểm của Hồ Louise (LLSS) để định lượng các triệu chứng của AMS. Những người tham gia cũng được hỏi bằng cách nào họ đến được Leh: bằng máy bay, đường bộ từ Srinagar hoặc đường bộ từ Manali.
Kết quả: AMS nhẹ (LLSS ≥ 2) được xác định bởi sự hiện diện của nhức đầu nhẹ và ít nhất một triệu chứng khác: kém ăn, mệt mỏi nhẹ, chóng mặt hoặc rối loạn giấc ngủ.
Tỷ lệ AMS nhẹ là:
- 22% cho những người tham gia đã đến Leh bằng chuyến bay,
- 31% cho những người tham gia đến Leh bằng đường bộ từ Srinagar,
- 57% đối với những người tham gia đến Leh bằng đường bộ từ Manali.
Lưu ý: đối với những người tham gia đến Leh bằng đường bộ từ Manali, 24% trong số họ bị AMS trung bình (LLS ≥ 4).
Chúng tôi hay nhắc đến Ladakh và Tây Tạng khi nói về chứng say độ cao. Thử tìm hiểu lịch trình du lịch khám phá Himalayas:
Dùng thuốc điều trị Say độ cao
Dùng thuốc để phòng ngừa: Lời khuyên của chúng tôi là hỏi ý kiến của bác sỹ trước khi dùng các loại thuốc bên dưới.
Dùng Acetazolamide: Tên thương mại Diamox. Nó làm tăng độ axit trong máu, giúp cho việc vận chuyển oxy trong cơ thể được hiệu quả hơn. Do đó, nó giúp chống lại những ảnh hưởng xấu của chứng say độ cao do thiếu oxy trong máu.
Diamox – Diamox giúp cơ thể thở nhanh hơn do đó thúc đẩy quá trình thích nghi. Hãy coi nó như một loại thuốc phòng ngừa và không phải một khi bạn bắt đầu cảm thấy AMS.
Cách dụng: 125-250 mg hai lần một ngày. Tác dụng phụ – ngứa ran ở ngón chân và ngón tay, tê, nôn, buồn nôn, đi tiểu thường xuyên, v.v.
Dùng Aspirin / Disprin – Aspirin và Disprin hoạt động như chất làm loãng máu và cho phép máu của bạn mang nhiều oxy hơn.
Dùng Ibuprofen: để trị đau đầu, được coi là loại thuốc giảm đau hiệu quả nhất trong việc điều trị chứng say độ cao.
Dùng Dexamethasone – Dexamethasone cũng giúp khắc phục AMS.
Cách dụng: Số lượng đề xuất – 2-4 mg sau mỗi 6 giờ
Hồng Tĩnh Thiên: Các bài thuốc đặc trị say độ cao của người Tạng ở Vân Nam, Tứ Xuyên (Trung Quốc) được bào chế thành dạng Siro nước từ các thảo dược như: Cỏ đỏ, đông trùng hạ thảo….Có tác dụng khá tốt.
Tăng cường uống nước, nâng độ cao dần dần và luôn cẩn thận: các biện pháp tự nhiên vẫn luôn hữu hiệu và đáng tin hơn cả trong việc phòng ngừa chứng say độ cao.
Lưu ý – Những loại thuốc này chỉ là một khuyến nghị. Hãy tham khảo ý kiến của một bác sĩ có kinh nghiệm trước khi dùng chúng. Nếu các triệu chứng vẫn tiếp diễn, tốt nhất bạn nên dừng chuyến đi, vào bệnh viện. Hoặc nên hạ độ cao xuống vùng thấp hơn.
Ngoài các loại thuốc chữa bệnh dị ứng này, các biện pháp tự nhiên như Đinh hương, Tỏi và Gừng có thể được sử dụng để làm giảm AMS.
Kết luận chung
Bay đến Leh và nghỉ ngơi trong 24 đến 36 giờ là lựa chọn tốt nhất để giảm nguy cơ mắc AMS. Trái với suy nghĩ của nhiều người, đi bằng đường bộ từ Srinagar đến Leh có nguy cơ mắc AMS cao hơn so với bay đến Leh. Quả thực, sự mệt mỏi do hành trình 2 ngày đường có thể khiến cơ thể không thích nghi kịp với độ cao. Việc đi lại bằng đường bộ từ Manali đến Leh không được khuyến khích. Có khả năng rất cao bị AMS nhẹ và tăng nguy cơ mắc các dạng AMS nặng hơn. Hành trình 2 ngày vượt 3 đèo trên độ cao 5.000m. Nó nên được thực hiện vào cuối chuyến đi ở Ladakh, từ Leh đến Manali, khi đã thích nghi với độ cao. Các chương trình tại Ladakh do các Trip Planner được khảo sát cẩn thận tỉ mỉ, lịch trình của chúng tôi được sắp xếp phù hợp với thể trạng của người Việt Nam. Các điểm ăn ngủ nghỉ và lộ trình hợp lý sẽ giúp bạn giảm thiểu việc say độ cao và đầy năng lượng khi đến Ladakh. Các Local Guide và Tour Leader từ Việt Nam của chúng tôi có nhiều năm hướng dẫn kinh nghiệm ở Ladakh và Himalayas sẽ giúp cho bạn hiểu hơn về Ladakh và văn hoá Himalayas.
Nguồn tham chiếu thông tin:
- CDC Hoa Kỳ – Bệnh say độ cao trong du lịch.
- Sở Y Tế bang Victoria – Úc.
- Kinh nghiệm du lịch 10 năm của Blogger Max Vũ (Tác giả).
