Nếu bạn đang có kế hoạch du lịch Tây Tạng, hãy chuẩn bị để đối mặt với bệnh độ cao – hiện tượng phổ biến khi di chuyển lên vùng có độ cao trên 4.000 mét so với mực nước biển.

Là một hướng dẫn viên của Fit Tour, tôi đã đồng hành cùng hàng trăm du khách trên các hành trình đến Tây Tạng, Bhutan, Nepal và dãy Himalaya. Trong mỗi chuyến đi, có những người thích nghi tốt, nhưng cũng có không ít trường hợp bị khó chịu do độ cao ngay từ ngày đầu tiên.

Một du khách từng chia sẻ:
“Tôi chủ quan nghĩ rằng chỉ cần thể lực tốt là đủ, nhưng khi đến Lhasa, tôi mới nhận ra rằng vấn đề không chỉ nằm ở sức khỏe mà còn ở cách cơ thể phản ứng với độ cao. Đầu đau nhức, cảm giác hụt hơi làm tôi mất hết năng lượng trong ngày đầu tiên.”

Vậy, làm sao để tận hưởng chuyến đi Tây Tạng mà không bị kiệt sức vì độ cao? Dưới đây là những kinh nghiệm thực tế từ hướng dẫn viên du lịch và người bản địa, giúp bạn phòng tránh bệnh độ cao một cách hiệu quả.

Vì Sao Tây Tạng Khiến Du Khách Dễ Bị Bệnh Độ Cao?

Tây Tạng có độ cao trung bình 4.000m, nhưng không phải điểm nào cũng giống nhau. Một số địa danh nổi bật có sự chênh lệch lớn:

• Lhasa: 3.650m
• Shigatse: 3.800m
• Yamdrok: 4.200 – 4.600m
• Everest Base Camp (EBC): 5.200m
• Darchen: 4.575m
• Đèo Dolma: 5.630m

Người Tây Tạng bản địa có đột biến gen EPAS1, giúp họ sử dụng oxy hiệu quả hơn so với người đến từ vùng đồng bằng. Vì thế, du khách lần đầu đến Tây Tạng thường mất 1-3 ngày để thích nghi, nếu không sẽ gặp triệu chứng khó chịu.

Một hướng dẫn viên người Tây Tạng từng nói:
“Tôi thấy nhiều khách du lịch khi vừa đến đã đi bộ rất nhiều. Họ nghĩ rằng mình khỏe mạnh, nhưng đến tối thì đau đầu và kiệt sức. Điều quan trọng nhất là phải để cơ thể có thời gian thích nghi trước.”

Triệu Chứng Bệnh Độ Cao – Khi Nào Cần Cẩn Trọng?

Các triệu chứng có thể xuất hiện sau vài giờ đến một ngày:

• Đau đầu, nặng đầu – triệu chứng phổ biến nhất.
• Buồn nôn, chán ăn – không cảm thấy đói dù chưa ăn gì.
• Chóng mặt, mệt mỏi – cảm giác nặng nề, mất sức.
• Khó thở, tim đập nhanh – đặc biệt khi leo dốc hoặc vận động mạnh.
• Rối loạn giấc ngủ – ngủ không sâu, thức giấc nhiều lần.

Một du khách từng kể lại trải nghiệm của mình:
“Tôi đã rất phấn khích khi đến Everest Base Camp, nhưng khi đi được một đoạn, tôi bắt đầu cảm thấy đầu mình quay cuồng và không thể thở đủ sâu. Hướng dẫn viên khuyên tôi ngồi xuống, uống nước và hít thở thật chậm. Đó là cách duy nhất giúp tôi vượt qua cảm giác chóng mặt.”

Nếu gặp triệu chứng nặng như ho ra đờm bọt trắng, lơ mơ, mất ý thức, có thể đó là dấu hiệu của phù phổi hoặc phù não do độ cao. Lúc này, cần phải hạ độ cao ngay lập tức!

Tìm hiểu nhiều hơn về: Say Độ Cao.

Làm Sao Để Phòng Tránh Bệnh Độ Cao Khi Du Lịch Tây Tạng?

1. Thích Nghi Từ Từ Với Độ Cao

• Nếu bạn bay thẳng đến Lhasa (3.650m), hãy nghỉ ngơi ít nhất 1-2 ngày đầu, tránh di chuyển ngay đến các vùng cao hơn như Shigatse hoặc Everest Base Camp.
• Không vận động mạnh ngay khi vừa đến Tây Tạng.
• Hít thở chậm và sâu, không gấp gáp.

Lịch trình luyện tập trước chuyến đi:

• 2 tuần trước khi đi, tập hít thở sâu 10 phút/ngày.
• 1 tuần trước, leo cầu thang 15-30 phút/ngày để cơ thể quen dần với việc vận động trong điều kiện ít oxy.

2. Chuẩn Bị Sức Khỏe Trước Chuyến Đi

• Nếu bạn có bệnh tim mạch, huyết áp, hô hấp yếu, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi đi.
• Chế độ ăn uống trước chuyến đi: Bổ sung thực phẩm giàu sắt (thịt đỏ, rau bina) để tăng cường sản xuất hồng cầu, giúp cơ thể hấp thụ oxy tốt hơn.

3. Uống Đủ Nước, Tránh Rượu Và Cà Phê

• Uống ít nhất 3-4 lít nước/ngày.
• Tránh rượu, bia, cà phê, vì chúng làm cơ thể mất nước nhanh hơn.

Một người Tây Tạng bản địa chia sẻ:
“Tôi luôn khuyên du khách uống trà bơ Tây Tạng thay vì cà phê. Nó không chỉ giúp giữ ấm mà còn bổ sung năng lượng rất tốt.”

4. Sử Dụng Thuốc Hỗ Trợ Nếu Cần

• Acetazolamide (Diamox) – hỗ trợ thích nghi độ cao. Chi phí khoảng 200.000 – 400.000 VND/hộp.
• Dexamethasone – dành cho trường hợp nặng hơn, dùng theo hướng dẫn bác sĩ.
• Bình oxy mini – giá khoảng 300.000 – 600.000 VND/bình, có bán tại Lhasa hoặc thuê từ khách sạn.

5. Cách Xử Lý Khẩn Cấp Khi Không Thể Hạ Độ Cao

Nếu không thể xuống núi ngay do thời tiết xấu hoặc không có phương tiện:

• Sử dụng bình oxy mini ngay lập tức.
• Nằm xuống ở tư thế đầu cao, tránh nằm phẳng.
• Uống nhiều nước và hít thở sâu, giữ bình tĩnh để tránh hoảng loạn.
• Dùng thuốc Diamox nếu có.

Lời Kết

Tây Tạng là một điểm đến hùng vĩ, nhưng để có chuyến đi trọn vẹn, bạn cần chuẩn bị thật tốt.

Hãy nhớ:

• Thích nghi từ từ, uống nhiều nước, không vận động mạnh ngay khi đến.
• Mang theo thuốc nếu cần, bình oxy mini và giữ tinh thần thoải mái.

Một du khách từng tham gia tour kết luận:
“Ban đầu tôi lo lắng về bệnh độ cao, nhưng nhờ chuẩn bị tốt và nghe theo hướng dẫn, tôi đã có một chuyến đi tuyệt vời. Quan trọng nhất là đừng hoảng loạn, làm mọi thứ thật chậm rãi.”

Nếu có sự chuẩn bị đúng cách, chuyến đi này chắc chắn sẽ là một trải nghiệm không thể quên!