Georgia – vùng đất giao thoa giữa Âu và Á – không chỉ có cảnh quan tuyệt đẹp hay rượu vang cổ xưa, mà còn sở hữu một kho tàng phong tục truyền thống phong phú, sâu sắc và đầy cảm xúc. Nếu bạn sắp đặt chân đến đây, hãy để tâm đến 8 điều dưới đây – bởi chúng sẽ khiến bạn “gặp” Georgia bằng một cách rất khác.
1. 🍷 Supra – Nghi lễ sống quanh bàn tiệc
Trong văn hóa Georgia, bữa ăn không chỉ để ăn. Một supra – bữa tiệc truyền thống – là dịp để cả cộng đồng, gia đình hay những người bạn cũ mới cùng ngồi bên nhau, chia sẻ món ăn, rượu vang và những lời chúc mang hồn dân tộc.
Mỗi supra đều có một linh hồn: người tamada – thường là đàn ông, có tài nói chuyện và trái tim hiểu người. Tamada không đơn thuần nâng ly: anh ta thổi hồn vào từng câu toast – khi tôn vinh mẹ cha, khi nhắc về tổ tiên, lúc thì kể chuyện tình yêu dang dở, lúc khác là triết lý sống rút ra từ những mất mát.
“Tôi từng dự một supra ở Telavi, nơi tamada khiến cả bàn tiệc lặng đi khi nói về tình bạn trong chiến tranh. Đến lúc ly rượu chạm nhau, không ai còn là khách – tất cả là người nhà.” – Một du khách chia sẻ.
2. 🎶 Polyphonic Singing – Âm nhạc của sự đoàn kết
Hát đa âm là bản sắc âm nhạc độc đáo của người Georgia, với nhiều giọng hát chồng lên nhau tạo thành một cấu trúc hòa quyện lạ thường. Không nhạc cụ, không phối khí – chỉ là tiếng người, thô mộc và sâu sắc.
Mỗi vùng có cách hát riêng, nhưng tinh thần chung là hòa hợp – mỗi giọng có lối đi riêng, nhưng không ai lấn át ai. UNESCO đã công nhận đây là di sản văn hóa phi vật thể, và bạn có thể nghe nó trong lễ hội làng, nhà thờ, hay thậm chí… giữa một bàn tiệc vang.
3. 🏠 Hiếu khách – Người lạ cũng là người nhà
Ở Georgia, nếu bạn gõ cửa bất kỳ ngôi nhà nào ở vùng quê – bạn sẽ không chỉ được mời vào, mà còn được dọn cho cả một bàn ăn. Người Georgia tin rằng: “Vị khách là món quà từ Thượng đế.” Vậy nên tiếp khách không chỉ là phép lịch sự – mà là đạo lý.
Bạn có thể ăn tối trong nhà người lạ, uống chén rượu do chính tay họ ủ, rồi được tặng thêm trái cây đem về đường dài – chỉ vì bạn đã ghé qua.
4. 🎉 Tbilisoba – Khi cả thủ đô trở thành lễ hội
Mỗi mùa thu, thủ đô Tbilisi biến thành một lễ hội đường phố khổng lồ, mừng mùa màng, văn hóa và tình yêu thành phố. Trong lễ hội Tbilisoba, bạn sẽ thấy những gian hàng ẩm thực truyền thống, rượu vang chảy tràn trong cốc đất nung, các điệu múa dân gian và âm nhạc vang lên suốt ngày đêm.
Đó là dịp hiếm hoi để thấy người Georgia “ăn mừng cuộc sống” một cách đậm đà và hào sảng nhất.
5. 🍇 Rtveli – Lễ hội thu hoạch nho, nơi rượu vang trở thành linh hồn đất
Ở vùng nông thôn Georgia, mỗi mùa thu là một sự kiện trọng đại mang tên Rtveli – lễ hội thu hoạch nho, nơi cả gia đình, hàng xóm, bạn bè cùng tụ họp để hái, ép và ủ nho.
Không phải kiểu lễ hội “show diễn”, Rtveli là nghi lễ thật sự – nơi những bàn tay nhuộm tím nước nho, tiếng hát dân gian vang lên từ ruộng nho, và bữa tiệc ngay tại vườn khiến bạn cảm thấy mình là một phần của điều gì đó nguyên sơ và rất thật.
Một du khách kể: “Tôi dẫm chân lên nho trong qvevri dưới ánh trăng ở Kakheti. Xung quanh tôi là tiếng cười, tiếng đàn, và mùi hương của đất ấm. Tôi không chỉ được mời uống – tôi được mời sống như người Georgia.”
6. 🥟 Khachapuri – Món bánh mang hình hài mẹ và biển cả
Khachapuri – món bánh phô mai nổi tiếng của Georgia – không chỉ là ẩm thực. Nó là ký ức truyền đời, là cách phụ nữ Georgia quây quần bên bếp lửa, vừa nhào bột vừa kể lại những câu chuyện của mẹ và bà.
Mỗi vùng lại có một biến thể riêng: hình tròn mềm mại của vùng Imereti, hình thuyền với trứng ở Adjara, hình tam giác ở Racha. Hình thuyền – theo người bản địa – là hình tượng vừa của lòng mẹ, vừa của con thuyền chở no đủ.
Một bà nội trợ ở Kutaisi từng bảo: “Tôi dạy cháu gái làm khachapuri, không chỉ dạy nấu ăn – tôi truyền lại ký ức cả nhà chúng tôi từng sống qua.”
7. ⚔️ Khevsuruli – Điệu múa kiếm giữa núi cao và lòng trung thành
Ở vùng núi phía Bắc, có một điệu múa vừa dữ dội vừa đầy bản sắc tên là Khevsuruli. Nam giới mặc trang phục chokha truyền thống, múa cùng kiếm và khiên theo những nhịp điệu nhanh, mạnh – một nghi thức vinh danh tổ tiên chiến binh và lòng trung thành với làng, với người yêu, với đất mẹ.
Du khách có thể chiêm ngưỡng Khevsuruli trong các lễ cưới vùng núi, hoặc các buổi biểu diễn truyền thống tại Tbilisi. Đây không đơn thuần là múa – đó là ký ức di chuyển.
8. 🌾 Ngày lễ truyền thống – Khi tín ngưỡng sống cùng đời thường
Từ Lễ Phục Sinh, Lễ Thánh George, đến Alaverdoba, người Georgia tổ chức lễ không chỉ trong nhà thờ mà còn khắp làng xã, với rước kiệu, nhạc sống, ăn uống cộng đồng và nhảy múa thâu đêm.
Bạn có thể không hiểu hết nghi lễ, nhưng sẽ cảm được tinh thần – một sự linh thiêng sống động và chan hòa, không tách biệt khỏi niềm vui đời thường.
💡 Kết
Georgia không cần cố gắng “giữ gìn” văn hóa – bởi họ sống trong nó mỗi ngày. Từ một ly rượu vang rót bằng hai tay, một khúc hát không lời đệm, đến cái ôm siết chặt của người lạ – tất cả là Georgia.
Nếu có dịp, hãy sống chậm lại và lắng nghe. Bởi văn hóa Georgia không nằm trong bảo tàng – nó nằm trong từng trái tim bạn gặp trên đường.
