Buổi sáng ở biên giới Azerbaijan – Georgia, sương phủ dày trên những dãy núi. Con đường khúc khuỷu dẫn tôi tiến về phía Tây, nơi bầu trời như mở ra một chương khác.
Nếu Azerbaijan là ngọn lửa của nhân loại, thì Georgia chính là trái tim của nó – trái tim đã từng ngừng đập, rồi sống lại từ tro tàn.
Khám phá về: Vùng đất Azerbaijan.
Vùng Đất Giữa Những Dãy Núi Sống Lại Từ Tro Tàn
Georgia hiện ra trong làn sương bạc như một bản giao hưởng của đất và trời. Ở đây, những ngọn núi tuyết trắng Kazbegi đứng lặng như nhân chứng cho thời gian. Dưới chân núi, Gergeti Trinity Church – nhà thờ cổ nằm đơn độc trên đỉnh đồi, giữa mây và gió.
Một tu sĩ trẻ đang quét tuyết trên bậc đá nói với tôi bằng giọng khẽ như hơi thở:
“Trái tim con người chỉ thực sự đập khi nó biết tin.”
Tôi ngước nhìn lên thánh giá trên đỉnh tháp, nơi tuyết bám quanh tạo thành vầng sáng nhạt. Giữa thế giới lạnh lẽo của đá và tuyết, đức tin là ngọn lửa âm ỉ, lặng lẽ sưởi ấm linh hồn.
Gergeti – Nơi Linh Hồn Prometheus Được Giải Thoát
Theo thần thoại Hy Lạp, Prometheus bị xiềng trên dãy Caucasus vì dám trao lửa cho nhân loại. Cũng tại vùng núi này, anh hùng Heracles đã bắn mũi tên phá tung xiềng xích, giải thoát vị thần nổi loạn ấy.
Người dân Georgia tin rằng, ngọn núi Kazbegi (Mkinvartsveri) chính là nơi Prometheus chịu tội. Họ kể lại câu chuyện ấy không như một huyền thoại Hy Lạp xa xôi, mà như một phần máu thịt của mình – vì Georgia cũng từng bị xiềng, bị chia cắt, bị quên lãng… và rồi đứng dậy, được giải thoát.
Khi tôi ngồi trong quán nhỏ ở làng Stepantsminda, giữa làn sương phủ kín, một ông lão rót rượu vang đỏ, giọng khàn đục:
“Chúng tôi vẫn giữ lửa, nhưng không để nó thiêu rụi. Ở đây, rượu, đức tin, và nỗi đau – đều được ủ như nhau.”
Kakheti – Nơi Rượu Vang Và Đức Tin Cùng Lên Men
Ở vùng Kakheti, nơi thung lũng trải dài như biển lúa, những chum rượu qvevri nằm sâu dưới lòng đất – ủ hương vị đã hơn 8.000 năm. Người Georgia nói rằng rượu là máu của trái đất, là lời cầu nguyện bằng hương vị.
Trong hầm vang cổ, ánh đèn vàng hắt lên gương mặt người phụ nữ đang khuấy nho, bàn tay dính màu rượu sẫm như máu khô. Tôi chợt nghĩ: có lẽ niềm tin cũng như rượu – càng trải qua tối tăm, càng trở nên sâu và thật.
Ở Kakheti, tôi học cách uống rượu không phải để say, mà để nhớ – nhớ rằng con người có thể mất tất cả, trừ khả năng tin vào ánh sáng.
Svaneti – Trái Tim Của Đá Và Tuyết
Từ thung lũng, tôi đi về phía Bắc, đến vùng Svaneti, nơi những ngọn tháp đá cổ cao vút lên giữa tuyết. Người Svan sống tách biệt với thế giới, họ bảo vệ ngôi làng như bảo vệ trái tim của đất nước.
Một buổi chiều, khi nắng xiên qua mái nhà đá, một cô gái Svan kể rằng:
“Chúng tôi tin Prometheus chưa bao giờ rời đi. Ông ấy chỉ ẩn mình trong đá, trong tuyết, trong lòng người.”
Tôi im lặng nhìn ánh hoàng hôn nhuộm đỏ những ngọn tháp, và nhận ra – Georgia chính là trái tim của Caucasus: bị thương, rướm máu, nhưng vẫn đập – chậm rãi, bền bỉ, và nhân hậu.
Trái Tim Không Nằm Trong Lồng Ngực
Khi rời Georgia, tôi đi ngang qua Tbilisi – thành phố của những cây cầu và mái vòm. Ban đêm, ánh đèn phản chiếu trên sông Kura như những mạch máu đang chảy. Một nhóm thanh niên chơi nhạc bên cầu, tiếng đàn panduri hòa cùng tiếng chuông nhà thờ xa xa.
Tôi bỗng nhớ lại lời tu sĩ trên núi Kazbegi:
“Trái tim con người chỉ thực sự đập khi nó biết tin.”
Có lẽ vì vậy mà Prometheus được giải thoát ở nơi này – không phải bằng sức mạnh, mà bằng lòng tin.
Trái tim không nằm trong lồng ngực.
Nó nằm ở nơi ta đặt niềm tin.
Và ở Georgia, tôi tìm thấy nó – trong tuyết, trong rượu, trong những bàn tay vẫn không ngừng nâng niu sự sống.
Khám phá về: Vùng đất Armenia.
